Wams onderschrijft urgentie om domeinoverstijgende cliëntondersteuning mogelijk te maken

Het kabinet streeft ernaar om de dienstverlening aan (kwetsbare) inwoners te verbeteren. Hiervoor is de Wet aanpak meervoudige problematiek in het sociaal domein (Wams) bij de Tweede Kamer ingediend. Met dit wetsvoorstel wil Staatssecretaris van Ooijen (VWS) ervoor zorgen dat gemeenten en andere betrokken organisaties makkelijker gegevens kunnen uitwisselen. Hierdoor kan integrale hulp beter op elkaar worden afgestemd over verschillende leefdomeinen heen voor mensen of gezinnen met meervoudige problematiek.

Dat is hard nodig! Onlangs heeft MEE een signaleringsrapportage gepubliceerd gebaseerd op onderzoek onder bijna 400 MEE cliëntondersteuners: bijna 90% van de respondenten geeft aan dat in het afgelopen jaar de meervoudige problematiek van hun cliënten is toegenomen. Het zorgsysteem is hier niet op ingericht. Dit heeft enerzijds te maken met het niet kunnen uitwisselen van gegevens, waardoor cliënten hun verhaal telkens weer opnieuw moeten vertellen. Wams doet hier een verbetervoorstel voor. Anderzijds wordt met de Wams niet opgelost dat een vraag naar hulp en ondersteuning zich niet alleen beperkt tot de Wmo en andere wetten in het sociale domein. Voor ondersteuning wordt ook vaak een beroep gedaan op andere wetten, zoals de Wlz en Zvw.

Een vraag naar hulp en ondersteuning houdt zich niet netjes aan de schotten van de verschillende wetten. Mensen en/of gezinnen met meervoudige problematiek hebben vaak veel last van de huidige wet- en regelgeving. Met de Wams wordt mede mogelijk gemaakt dat bijvoorbeeld zorg, schuldhulpverlening en ondersteuning beter met elkaar kunnen samenwerken. Óók cliëntondersteuners moeten dit kunnen doen.

Het recht op cliëntondersteuning is vastgelegd in twee wetten: de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Wet langdurige zorg (Wlz). Cliëntondersteuners helpen mensen in een kwetsbare positie met het vinden van de weg in het ingewikkelde zorgsysteem, zodat zij tijdig de juiste hulp en ondersteuning krijgen. De tweedeling zorgt voor een scherpe afbakening van wat ondersteuners wel en niet mogen doen. Dit staat domeinoverstijgend werken in de weg, terwijl cliëntondersteuning juist gericht is op vraagstukken over meerdere levensdomeinen.

De Wams laat goed zien dat domeinoverstijgend werken noodzakelijk is, maar regelt dat nog niet voor de cliëntondersteuners. Op dat punt is verbetering van het wetsvoorstel nodig. MEE gaat daarom onderzoeken of we bij de behandeling van het 'Wetsvoorstel aanpak meervoudige problematiek in het sociaal domein' voorstellen voor voorbetering kunnen aanleveren aan de Tweede Kamercommissie VWS. Zo willen we domeinoverstijgende cliëntondersteuning bij mensen en gezinnen met meervoudige problematiek beter mogelijk te maken.